Ürünlerdeki SKT ve TETT Nedir? Nasıl Belirlenir?

SKT ve TETT Nedir? Bu yazımızda aldığınız ürünlerin üzerinde yazılı olan ve sizlerin sıkça karıştırdığı SKT (son kullanma tarihi) ve TETT  (tavsiye edilen tüketim tarihi )kavramlarına yer vereceğiz. Genellikle SKT ve TETT aynı anlama gelen cümleler olarak algılansa da aslında birbirinden oldukça farklı şeylerdir ve birbirleriyle kesinlikle karıştırılmamalıdır.

1. Ürünlerde Olan SKT (Son Kullanma Tarihi) Nedir?

Öncelikle aldığınız ürünlerin üzerinde yer alan SKT damgası ile belirtilen tarih o bir ürünün hangi tarihe kadar tüketilmesi veya kullanılması gerektiğini ifade eden tarihtir. Son tüketim tarihi (STT) olarak da bilinir. Eğer almış olduğunuz ürün bir gıda ise SKT olarak belirlenmiş zamana kadar ürünü tüketilebileceğiniz anlamına gelmektedir.

Ürünün burada belirtilmiş olan tarihten sonra tüketilmesi insan sağlığı için kesinlikle zararlı ya da risklidir. Belirtilmiş olan bu tarih, ürünlerin sağlık açısından zararlı hale gelmeden, bozulmadan ve sorunsuz bir şekilde en son kullanılabileceği süreyi gösterir. Böylece biz tüketicilerin bozulmuş ve riskli ürünleri kullanması veya tüketmesinin önüne geçilir.

SKT, pek çok farklı ürün gruplarında kullanılsa da bunlar arasındaki en önemli ürünleri gıda grubunda yer alanlar oluşturmaktadır. Çünkü gıdaların belirli bir raf ömrünün olması ve bu süre dolduktan sonra gıdaların bozulma riskleri çok fazladır. Bozulan ürünlerin tüketilmesi ise insan sağlığına ciddi oranda zarar vermektedir. İşte söz konusu zararın engellenmesi için aldığımız besinlerin SKT tarihine bakarak almamız sağlığımız için büyük bir önem taşır.

2. Ürünlerde Olan TETT (Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi) Nedir?

SKT ile ilgili bu genel bilgileri verdikten sonra genellikle SKT ile karıştırılan TETT ne olduğuna bakmamızda fayda var. Tavsiye edilen tüketim tarihi (TETT) olarak ürünlerin üzerine basılan bu yazı esasen, belirtilen tarihten sonra kullanacağınız ürünün kontrolünü yaparak tüketmenizde bir sakınca yoktur anlamına gelmektedir.

Belirtilen tarih geçse bile, ürün kontrol edilerek tüketilebileceği için sağlığınızı tehdit eden herhangi bir durum söz konusu değildir. Ancak SKT, ürünün son kullanılabileceği/tüketilebileceği tarihi ifade ettiği için bu tarih geçtikte sonra ürün kesinlikle kullanılmamalıdır.

SKT ve TETT, her dilin kendine özgü olan tarih yazım şekli ile yazılır ve okunur. Türkçedeki uygulama, gün/ay/yıl şeklinde olduğundan dolayı bu tarihler basılırken de bu göz önünde bulundurulur. İlk olarak gün, sonra ay, sonrada yıl yazılır. Örneğin; 12/02/2022 şeklinde yazılan bir SKT ya da TETT, 12 Şubat 2022 tarihi şeklinde okunarak o güne denk gelir.

Fakat bazı dillerde ise ay/gün/yıl şeklinde bir yazım söz konusu olabilmektedir. Dolayısıyla bu noktada uluslar arası alanda belli bir standardın olmadığı unutulmamalı ve ürünlerdeki SKT ve TETT incelenirken bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir.

SKT ve TETT için yapılan kodlamalar, injekt kodlama makinesi olarak kullanılan bir takım özel cihazlar ile yapılmaktadır. Endüstriyel kodlama makinaları ile birlikte ilgili bilgiler seri bir şekilde ürün ambalajlarının üzerine yazılmaktadır. Bu işlem yapılırken, ilgili bilgilerin tüketiciler tarafından kolaylıkla fark edilmesine önem verilir.

Aksi bir durumda tüketicilerin bunları görmemesi halinde oluşabilecek tüketim sonucu potansiyel riskler oldukça fazladır. Ayrıca SKT ve TETT gibi bilgilerin ambalajlarda kalıcı olması ve silinmemesi için özel mürekkepler de kullanılmaktadır. Mürekkebin kullanılamayacağı yüzeyler için ise (genellikle metal gibi sert yüzeyler) lazer kodlama ve markalama makineleri markalar için daha uygun bir tercih olabilmektedir.

3. Ürünlerdeki SKT ve TETT Nasıl Belirlenir?

Türk Gıda Kodeksi’nin belirlediği tanıma göre üreticiler raf ömrü 90 günden az olan ürünler için raf ömrünü SKT tanımlamasına uygun bir şekilde tanımlamalıdır. Eğer raf ömrü 3-18 ay arasında ise en az ay ve yıl olarak TETT göre tanımlanır.  Raf ömrü 18 aydan fazla ise en az yıl olarak TETT şeklinde tanımlanır.

Bu ürünler; taze meyve-sebze, 24 saat içinde tüketilmek üzere hazırlanan fırıncılık ürünleri, porsiyonluk sistemle satılan dondurmalar, şarap, meyve şarapları ve alkol oranı %10 dan fazla olan içecekler, sofralık tuz ve şeker, limon sosu, sirke ve şekerleme ürünleri ile sakızlardır.